Mai Châu

‘Đường về Mai châu, sương lau ngọn cỏ. Hoa rừng tím đỏ, thung lũng mây ngàn’. Mai Châu, Hòa Bình nổi tiếng là một mảnh đất với bao nét đẹp đơn sơ mộc mạc của núi rừng Tây Bắc, khiến cho bao người phải say đắm và cảm mến ngay từ lần đầu tiên đặt chân tới đây…

Trong màn sương mờ ảo, Mai Châu hiện ra xinh đẹp giữa một thung lũng xanh màu cây lá, đồng lúa và những mái nhà nhỏ li ti mà đượm ấm lòng người. Từ Hà Nội chạy xe khoảng 70km là đến thị xã Hòa Bình, đi tiếp khoảng 60km nữa là du khách đã chạm vòng bánh xe tới được Mai Châu. Từ xa đã thấy, thung lũng Mai châu với những cánh đồng lúa vàng óng , những nương ngô xanh mướt trổ cờ nâu trắng trên ruộng bậc thang, lớp nọ gối kề lớp kia dài đến bất tận. Những rặng cây trổ hoa bên đường, hoa ban, hoa mận trắng xóa thơm nồng bên cuộc sống rất đỗi bình yên của dân bản.

Nằm trong thi trấn Mai Châu, bản Lác, bản Pom Cọong, bản Văn là những điểm du lịch cộng đồng phát triển nhất. Tùy vào phung tập tập quán, mà nhà sàn ở mỗi bản có những đặc trưng riêng, nhưng về cơ bản thì đều khá giống nhau. Những ngôi nhà sàn cáo ráo, khang trang dựng hai bên đường, xen lẫn với đồi núi, nương rẫy. Nhà sàn, mái thường lợp lá gianh hoặc lá gồi, mái nhà hơi dốc để mùa mưa nước không bị đọng, sàn nhà lắt tre bương. Sàn nhà cách mặt đất từ 1.5 đến 2m bằng những cột gỗ to chắc nịch. Khách tới chân, trước khi bước lên cầu thang phải múc nước rửa chân. Đó là một trong những nét tập quán độc đáo nơi đây. Ở giữa nhà có một bếp đun, xung quanh các cửa sổ đều được thiết kế rất rộng để đón gió mát và ánh sáng. Một vài giò lan, lồng chim cảnh được treo trang trí rất sinh động.

Bên cạnh một ô cửa sổ của mỗi nhà, đặt một khung dệt vải thổ cẩm, đây thường là nơi làm việc của con gái lớn. Những chàng trai muốn đến tìm vợ, chỉ cần nhìn lên gác xếp chăn đệm gối sạch sẽ thơm tho với những họa tiết hoa văn trang trí trên tấm vải là biết được người vợ tương lai của mình chăm chỉ, khéo léo như thế nào. Còn đối với các cô gái, muốn biết người chồng tương lai của mình ra sao thì chỉ cần nhìn lên các cột nhà, nếu thấy nhiều vảy cá to, nhiều bộ lông nhím, hay những chiếc răng lợn rừng to, nhọn thì hãy yên tâm, vì đó là một chàng trai tài giỏi, săn bắt được nhiều.

Những phiên chợ truyền thống của dân bản nằm giữa bản Lác. Những gian hàng thổ cẩm với nhiều đồ vật, quà lưu niệm được bày bán đủ cả như váy xòe, khăn mũ, vòng tay, chuông gió, rọ mây đan… Du khách có thể thỏa mái dạo xem và hóa thân vào  trang phục của các chàng trai, cô gái Thái.

Đặc biệt Mai Châu còn là một trong những địa phương lưu giữ kho tàng văn hóa nghệ thuật dân gian phong phú với mang đậm nét đặc trưng của người dân tộc Thái, Mông qua các lễ hội truyền thống như: lễ hội Cầu mưa, lễ hội Chá Chiếng, lễ hội Gầu Tào… Cùng với đó là những điệu múa xòe, những câu hát truyền thống in đậm lối sống giản dị của đời thường đã để lại nhiều thiện cảm cho du khách mỗi lần đến với vùng đất yên bình này.

Bên cạnh đó, Mai Châu hiện có tới 12 di tích, danh thắng, trong đó có 5 di tích được bộ văn hóa du lịch thể thao công nhận đó là hang Khòe, hang Chiều, hang Nhật, hang Láng, hang Mỏ Luông.

Rời xa chốn thị thành với những căn phòng nghỉ đầy đủ tiện nghi, sang chảnh và đắt đỏ. Thì đến với Mai Châu, du khách sẽ có dịp thư giãn giữa không gian thoáng mát của những ngôi nhà sàn – HomeStay nơi đây. Hiện dịch vụ du lịch Homsaty nơi đây đang khá là phát triển. Mỗi nhà nghỉ dưỡng ở các bản sẽ được đánh dấu bằng số. Các dịch vụ ngủ nhà sàn, ăn cơm lam, xem biểu diễn văn nghệ…được phục vụ chu đáo. Du khách sẽ được chủ nhà hướng dẫn tận tình, có thể hỏi bất kì điều gì từ nguồn gốc ngôi nhà, tổ tiên, dòng họ, lối sống sinh hoạt… Thậm chí được thỏa thích xem những tấm hình gia đình treo trên tường nhà gỗ, sờ vào những bộ sừng hưu, nai mà chủ nhà săn được.

Mai Châu đẹp nhất có lẽ là vào mùa xuân với màu sắc hoa ban, hoa đào, hoa mận phủ trắng rừng. Mùa hạ xanh mướt mườn mượt của núi rừng đồng rộng, để rồi khi chớm sang thu tràn ngợp màu vàng nương lúa.

Không chỉ là một vùng đất đậm đà bản sắc dân tộc, những nếp nhà sàn xinh xắn, những cây hát váy xòe nhịp nhàng. Mai Châu còn mang trong mình một nét ẩm thưc đặc trưng của những người dân tộc Thái đã sinh sông lâu lăm ở bản làng. Những món ăn không chỉ là món ăn đơn thuần củi lửa, mà còn sâu thẳm trong đó là những tấm lòng hiếu khách giản dị, chân phương giữa núi rừng mây trời.

Cá suối nướng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong bất kì lễ hội nào của người Thái. Những con cá tươi ngon được bắt từ suối về, sau khi được làm sạch, các loại gia vị sẽ được nhét vào trong bụng cá rồi dùng thanh tre tươi kẹp chặt và nướng trên bếp củi. Cá chín chuyển sang màu vàng thơm lựng ăn cùng với xôi nếp nương bảy màu và chấm với chẩm chéo, chắc chắn sẽ làm hài lòng ngay cả những vị khách khó tính nhất.

Cơm Lam là món ăn được ưa chuộng nhất của người dân Mai Châu. Chỉ cần một chút gạo nếp dẻo, một ống tre hoặc ống bương độc đáo là bạn đã có ngay món cơm lam nướng chấm cùng muối vừng ngon tuyệt vời.

Giữa chốn nui rừng lạnh lẽo, ngồi bên khung cửa sổ nhỏ nhâm nhi chén rượu Mai Hạ cay nồng, thật khó để có thể cưỡng lại được. Rượu Mai Hạ được chưng cất từ lá men, không bị pha trộn bởi bất kỳ một nguyên liệu từ bên ngoài. Ngoài việc pha nước rượu đầu và rượu cuối, rượu đặc, đổ ra đĩa sứ rồi đốt cháy xanh lè như cồn. Mới chạm nhẹ nơi đầu lưỡi đã lan nhanh xuống đáy họng. Chỉ một chút thôi đã thấy lòng xốn xang rồi.

Mai Châu hứa hẹn là một điểm ‘Vàng’ cho những ai thích du lịch phong cảnh, du lịch nghỉ dưỡng, văn hóa. Sau một ngày trải nghiệm và khám phá, chắc chắn sẽ để lại trong lòng du khách những cảm xúc đan xen khó tả của  vùng đất ‘Mùa em thơm nếp xôi’ này.